Компьютерная инженерия и программное обеспечение

УДК 681.3

Рысдәулет  Мақпал Дәрменқызы

магистрант

Қазақ ұлттық  аграрлық  университеті

ЭЛЕКТРОНДЫ  ОҚЫТУ  ОРТАСЫНДА m—LEARNING ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫН ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІКТЕРІН ЗЕРТТЕУ

Аннотация. Бүгінгі таңда мобильді құрылғылар және мобильді Интернет желісі қоғамда қолжетімді және қең таралған болды. Он жылдан астам бұрын ағылшын тілді ғылыми-педагогикалық әдебиетте «ұялы оқыту» немесе «m-learning» деген ұғым, пайда болды, ал қазір ол ұғым біздің елімізде жиі кездеседі. Болашақта білім жүйесінде ақпараттық және коммуникациялық технологияларды, қимылдық интерфейс технологияларды, ұялы байланыс, оқу бағдарламалары мен қосымшалар әзірлеу және белсенді пайдаланылуы  білім сапасын арттыру және оның мүмкіндіктерін кеңейтуге мүмкіндік береді деген ойдамыз. Білім жүйесі шетелдік тәжірибесіне негізделіп және ұялы оқыту қолданатын болса, менің ойымша, ол күрделі бір үлес болар еді.

Кілттік сөздер: m-learning, BYOD технологиясы.

Қазақстан Республикасының білім беру процесінде, дәстүрлі оқытудың жаңа түрлері пайда болды. Бұл қашықтан оқыту және электронды оқыту, сондай-ақ мобильді оқыту (mobile-learning) деп аталатын салыстырмалы жаңа технология болып табылады. Mobile-learning — мобильді құрылғыларды пайдалана отырып оқу процесін ұйымдастырудың қазіргі заманғы технологиясы. Мобильді оқытудың өзекті бағыттарының бірі білім беруді ақпараттандыру қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін қажетті білім мен ресурстарды кез келген уақытта кез келген жерде пайдалану.

Мобильді  оқытудың  негізгі  ерекшеліктері:

• үздіксіз оқыту, білім алушылар оқуды кез-келген жерде,өзіне ыңғайлы уақытта оқи алады;
• жалпыға бірдей қолжетімділік, бұл жағдайда мүмкіндігі шектеулі адамдар мобильді құрылғылар көмегін пайдаланып отырып оқуға болады;
• жедел ақпаратқа қол жеткізу,гиперсілтемелерді пайдалану және интернеттен барлық қажетті ақпараттарға қол жеткізуге мүмкіндік береді;
• білім беру процесіндегі икемділік, бұл айтарлықтай білім сапасының өнімділігін арттырады;

Ақпараттық технологиялардың дамуы сабақты өткізудің жаңа мүмкіндігін қашықтан оқытудың енуін берді. Ол біріншіден, үйренушінің өзіне оқу уақыты мен орнын тағайындауына, қандай да бір себептермен дәстүрлі білім алудан шеттетілген адамдарға білім алуға, үшіншіден, оқытуда жаңа ақпараттық технологияларды қолдануға, төртіншіден, оқытуға кететін шығынды белгілі бір мөлшерден азайтуға мүмкіндік береді. Басқа жағынан қашықтан оқыту білім беруді жекешелендіру мүмкіндігін арттырады.

Қашықтан оқытуда электронды оқулықтар қолданылатыны белгілі. Электрондық оқулықтарды құру ақпараттық материалдардың әркез жаңарып отыруына байланысты мәселені шешуге мүмкіндік береді. Оларда сонымен қатар, жаттығулар мен мысалдардың мол болуы және ақпараттың әр түрінің көрнекі түрде берілуі мүмкін. Сонымен бірге электрондық оқулықтар көмегімен білімді тексеру – компьютерлік тест орындалады.

Білім бер саласында «электрондық оқулықтарды» пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, логикалық ойлау жүйесін қалыптастыруға шығармашылықпн еңбек етуіне жағдай жасайды.

Электрондық оқулықтарды қолдану тәжірибесі студенттер мен оқушылардың берілген материалды сапалы түрде меңгеретінін көрсетті. Бұған тестілеу қорытындылары куә. Олай болса ақпараттық технологияның дамуы білім беруде жаңа әдістер мен әдістемелерді ойлап табуға және сол арқылы оның сапасын арттыруға толық мүмкіндік береді.

Электрондық оқулықты пайдалану мұғалімнің де ғылыми-әдістемелік потенциалын дамытып, оның сабақ үстіндегі еңбегін жеңілдетеді. Оқытудың әр сатысында компьютерлік тесттер арқылы жекелей бақылауды, графикалық бейнелеу, мәтіндері түрінде, мультимедиалық, бейне және дыбыс бөлімдерінің бағдарламасы бойынша алатын жаңалықтарды іске асыруға көп көмегін тигізеді. Электрондық оқулықтарды қарапайым оқулықтарға қарағанда пайдалану ыңғайлы және оларда өзін-өзі тексеру жүйесі бар. осы электрондық оқулықтың артықшылығы болып табылады. Сондықтан, өзін-өзі тексеру жүйесі оқушы мен оқытушының арасындағы байланысын алмастырады да, оларды ахуалдық жерлерде, мұғалім жетіспейтін жерлерде көбіне қажет етеді.

Қазіргі таңда білім беру жүйесінде mobile-learning технологиясын  ақпараттық және коммуникациялық технологияларды, қимылдық интерфейс технологияларын, ұялы байланыс мүмкіндіктерін қолдану өзекті болып тұр. Оқу бағдарламалары мен қосымшалар әзірлеуде жоғарыда аталған технологияларды  білім сапасын арттырумен  оның мүмкіндіктерін кеңейтуге қолжетімділік туғызады. M-learning технологиясын  білім саласына енгізудегі басты мақсат–білім беру үрдісінің барлық қатысушыларының электронды білім беру ресурстары мен технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету.

Электронды оқыту қурстары, білімді бақылау, тестілеулер, практикалық жұмыстарды орындау және басқа да оқу материалдарына қол жетімділікті қамтамасыз етуші порталдардың қолданушылары m-learning  технологиясын пайдалана алады. Мобильді технологиялардың мүмкіндіктері күннен күнге жетілдіріліп келеді. Қазіргі білім беру стратегиялары мен әдістері, оқыту формалары мобильді оқытудың енгізуге бағытталып жасалады, бұл саланы  зерттеу мен талдауды қажет етеді.

Электронды оқыту ортасында m-learning технологияларын қолдану келесідей  мүмкіндіктер  береді:

• жасалынған ақпараттық-білім беретін орта қазіргі ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың қолдануымен m-learning үрдістерін ұйымдастыруға мүмкіндік береді;
• заманауи білім беру жүйесін өз уақытында (just-in-time), жеткілікті деңгейде (just enough) және жеке тұлғаға (just-for-me) бағытталып жүргізуге;
• интернет-сайтын, басқа да Интернет-ресурстарын,программалық қамтамасыз етуді, электронды мультимедия оқулықтарын, басқа да жаңа ақпараттық технологияларды оқыту процесінде кеңінен қолдануға;

Мобильді құрылғыларға бейімделіп әртүрлі пәндерден электронды оқулықтар құрастырылған және оларды  арнайы Java-қосымшалары арқылы жүктеп алуға болады. Заманауи технологияларды қолдану арқылы жылдам және сапалы ойын бейнесінде бағдарланған электронды оқу құралдары қазіргі  электронды оқыту ортасында үлкен сұранысқа ие. E-learning жүйесінің контентін мобильді құрылғыда BYOD (Bring your own device) технологиясы арқылы жүзеге асатын смартфондар, коммуникаторлар мен планшетті компьютерлер нарығының жылдам дамуы және білім беру индустриясында мобильді оқытуды дамытуға итермелей отырып, жаңалықтар әкелуде.

Мобильді оқытуды оқытудың  басқа түрлерімен біріктіріп оқыту білім алушылар үшін жеңіл және тиімді. Mobile-learning ұялы байланыс құралдары, ұялы телефондар, смартфондар, коммуникаторлар, түрлі портативті мобильді құрылғылар, электронды ойындар, портативті компьютерлер, планшетті компьютерлерде пайдаланылады. Интернет құралдарын  пайланудың тиімді тәсілі мобильді  құрылғылар болып табылады, мамандандырылған арнайы сайттарға кіру мүмкіндігі, оқу курстары,  қажетті оқу материалдары  (фотосуреттер, аудио және бейне файлдар)

Маңызды тағы бір фактор ақпараттық материалдарды  электрондық почта арқылы алу, сондай-ақ, оқыту кезінде қажетті көмек алу шешімінде пайдаланылатын құрылғылар (анықтамалықтар, форумдар, чаттар). Осылайша, электронды оқыту ортасында ұялы оқыту технологиясын пайдалану мүмкіндіктерін зерттеу және талдаудың өзектілігі мен орындылығы айқын.

Міндеттері:

1. M-learning технологиясының  білім беру  саласындағы маңызын зерттеу;
2. Электронды оқыту  ортасында  m-learning  технологиясын  қолданудың  отандық  және  шетелдік  әдістерін  талдау;
3. M-learning технологиясы негіздемесінде оқыту  ортасын  құру;
4. Электронды оқыту  ортасында  m-learning  технологияларын қолдану  мүмкіндіктерін  әзірлеу;
5. Электронды оқыту ортасында BYOD (Bring your own device) технологиясы арқылы m-learning мүмкіндіктерін қолдану;

Литература

1. Полонский В.М. Словарь по образованию и педагогике – М: Высшая школа, 2004. – 48.
2. В.П. Тихомиров, Н.В. Тихомирова «Smart-education: новый подход к развитию образования» http://www.elearningpro.ru/forum/topics/smart-education
3. Smart education — новая философия образования «Ваш партнер-консультант» №50 (9366) http://www.eg-online.ru/article/120870/
4. Краткий энциклопедический словарь. — М.: Флинта. Э. Н. Вайнер, С. А. Кастюнин. 2012